ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ ԱՐԱԳԱԾՈՏՆԻՑ | A STORY FROM ARAGATSOTN
Անուշ Մելքոնյան, գյուղ Լեռնարոտ
Կիրակոս, ա՜յ Կիրակոս, այդ ու՞ր…
Կիսաքանդ աստիճանները արագ֊արագ հաղթահարելով շրջվեց դեպի ինձ ու իրեն բնորոշ անմիջականությամբ պատասխանեց.
֊Ընկեր Մելքոնյան, պիտի գնամ, կովը ծնելա։
Կիրակոսը ապրում էր դպրոցի դիմացի տանը ու իր դասարանցիների հետ դասամիջոցին վազում այգի՝ խնձոր պոկելու։ Խնձորները շատ հաճախ հայտնվում էին նաև իմ սեղանին, սկզբում վախվորած հայացքով հետևելով արձագանքիս, հետո՝ չարաճճիորեն ժպտալով։
Սա Լեռնարոտն է. առեղծվածային Արագածի փեշի տակ մեծացած 100֊ամյա համայնքը, որը կերտվել է լեռանը բնորոշ համառությամբ ու վեհությամբ։
Հիշում եմ՝ առաջին այցելությունս համայնք շատ էպիկ էր։ Օգոստոս, կիզիչ արև, մոտոցիկլ, փշածածկ ու չորացած բնություն, քարքարոտ ու անվերջ թվացող ճանապարհ։ Ակամայից հիշեցնում էր AC/DC- ի «Highway to hell» երգը։ Ճանապարհին մի մարդու հանդիպեցինք, ով պարզվեց դպրոցի պահակն էր.
֊Ախր դուք ո՞նց եք գտել էս գյուղը, սա ըսկի քարտեզում չկա, մեր մեջ ասած, Հայաստանի կույրաղիքն է։
Հետո հարց ու փորձ արեցինք ազատ տուն գտնելու համար ու պարզվեց, որ ազատ տուն չկա,բայց ազատ գոմ կա))) Վերջապես նշմարվեց Լեռնարոտի ցուցատախտակն ու մեր տեսադաշտում հայտնվեց այդքան սպասված դպրոցը։ Դպրոցի բակում մեզ էին սպասում մի երիտասարդ տղամարդ և մի ժպտերես կին։ Երիտասարդը դպրոցի տնօրենն էր, ով արդեն երկու տարի էր ինչ ստանձնել էր այդ պաշտոնը և շատ նվիրված էր իր դպրոցին։ Իրենց առաջարկով տեղափոխվեցի իրենց տուն, մինչ մի ազատ տուն կգտնեի։
Նոր տունը, որ տեղափոխվեցի գտնվում էր հարակից Կոշ գյուղում, այն Լեռնարոտից հեռու էր 11կմ-ով։ Ես հասցրեցի ընկերանալ հարևանների, ջրի մարդու, տաքսու վարորդ Էդգարի (ով ուներ շատ սուր հումոր), խանութպան Լադոյի և հաճախ տուն մտնող կատուների, հնդկահավերի ու մկների հետ. վերջիններիս ու իմ միջև սկսեց գոյության կռիվ։
Երկու տարի առաջ երբևէ չէի պատկերացնի թե կարող եմ թողնել ամեն ինչ ու գալ մի անծանոթ գյուղ, որտեղ ջրի ու տան միակ վարդակի առկայությունը շքեղություն կդիտվեր։ Կենցաղային պայմանների դժվարությունները ու կարոտը շատ տարրական բաների հանդեպ վերափոխեց ու վերաիմաստավորեց կյանքս։ Մի տեսակ կարևոր մարդ էի զգում ինձ ու արժեւորվում էր կյանքս։ Ամեն օր դպրոց գնալիս ու երեխաների անեղծ ժպիտները տեսնելիս մոռանում էի ամեն դժվարության մասին։
Միշտ մտածում էի որևէ կերպ ինչ֊որ բան փոխելու մասին ու վերջապես ունեի նման հնարավորորություն։ Այս պարագայում ոչ միայն ինքդ ես լինում վերափոխող ու կարծրատիպեր կոտրող, այլև ինքդ ես փոխվում։
Անվերջ տիրող գաջեթների ու նույն լեկալով արտադրած դեմքերի մեջ էնքան էր պակասում գյուղական մաքուր օդն ու մանկան անկեղծությունը, քիթդ ընկնող թարմ թխած բոքոնի հոտն ու չոբանի հետ զրույցները։
Աշակերտներիս հետ շատ շուտ մտերմացանք ու վստահություն ձեռքբերելուց հետո մի օր անկեղծացան.
֊Ընկեր Մելքոնյան, որ իմացանք Երևանից դասատու ա գալու, քար կտրեցինք, հետո, երբ Ձեզ տեսանք կարմիր, կարճ մազերով, հետն էլ մոտոցիկլով էկած, մտածեցինք` բաններս բուրդ ա։ Բայց, որ ժպտացիք ու խոսեցիք մեզ հետ, իսկույն հասկացանք, որ դուք ծեծողներից չեք։ Համ էլ,֊ավելացրեց Անդրանիկը, - դուք, որ էկաք մեր գյուղ մեր դասատուներն էլ սկսեցին գունավոր «կալգոտկա» հագնել ։
Շուտով կավարտվի ծրագիրը, կավարտվի նաև իմ ուսուցչի առաքելությունը Լեռնարոտում։ Այստեղ ես թողնում եմ սեղանին դրված խնձորներն ու թաց ընկույզը, ուուցչանոցի թարմ թխած բոքոնով ու մոզու պանրով ընդմիջումները, առավոտյան ուսապարկերով նախիրը արոտ տանող ու շնչակտուր դասի վազող , փոքրիկ, բայց կոփված մարմնով տղաները, կոշտացած ձեռքերով, բայց անասելի փափուկ սրտով աղջիկները, ատամիկով ժպտացող պստոները ու երբեք չկիսատվող սերը. սեր, որը երբեք չի կեղտոտվում ու չի մոռացվում։
Anush Melkonyan, Village Lernarot
"Kirakos, Kirakos, where are you going?
Overcoming the half-destroyed stairs, he turned to me and answered with his typical directness.
-Miss Melkonyan, I have to go - the cow is giving birth.
Kirakos lived in front of the school and during the pauses he would ran to a garden with his classmates to pick apples. Apples often appeared on my table, first with a frightened look on his face, then with a mischievous smile.
This is Lernarot - a 100-year-old community, which grew up under the mysterious mount Aragat, was built with the typical stubbornness and majesty of the mountain.
I remember my first visit to the community, it was very epic. August, scorching sun, motorcycle, thorny and dry nature, rocky and seemingly endless road. Involuntarily I remembered AC/DC's "Highway to hell" song. On our way we met a man who turned out to be the school guard.
"How did you find this village? This is not even on the map, as we say, it is the blind alley of Armenia.
Then we asked questions and tried to find a vacant house, and it turned out that there was no free house, but there was a free barn.
A young man and a smiling woman were waiting for us in the school yard. The young man was the principal of the school, who had been in charge for two years and was very devoted to his school. At their suggestion, I moved into their home until I found a vacant home.
The new house where I moved was in the nearby village of Kosh, 11 km from Lernarot. I managed to make friends with neighbors, with water man, taxi driver Edgar (who had a very sharp sense of humor), shopkeeper Lado, and with some cats, turkeys, and mice who always entered my house. A war started between the latter and me.
Two years ago, I would never have imagined that I could leave everything and come to an unfamiliar village, where water and a house would be luxury. The hardships and longings of everyday life have transformed and redefined my life. I felt a kind of important person and my life became very appreciated. Every day when I went to school and saw the sincere smiles of children, I forgot about all the difficulties.
I always wanted to change something and I finally had that opportunity. In this case, you are not only transforming yourself and breaking stereotypes, but you are changing yourself.
The endless gadgets and the faces produced with the same varnish were so lacking in the clean rural air and in the sincerity of childildren, the smell of freshly baked loaf of bread and conversations with the shepherd.
My students and I soon became close and one day, after gaining trust, they became more sincere.
"Comrade Melkonyan, when we learned that a teacher would come from Yerevan, we were so amazed, and then when we saw you with red, short hair, and then on a motorcycle, we thought, 'We are in a hard situation.' But when you smiled and talked to us, we immediately realized that you were not one of the beaters. And, Andranik added, "when you came to our village, our teachers started wearing colored tights - just like you.
The Program will end soon, and my teacher's mission in Lernarot will end. Here I leave the apples and wet walnuts on the table, the freshly baked loaf of bread and local cheese in the kitchen, the shepherd carrying the herd in the morning with his backpack, breathless running boys, with small but hardened bodies, girls with hardened hands, but with an unspeakably soft heart, smiling kids and never parting love - love which will never be defiled or forgotten.