«Դասավանդի՛ր, Հայաստան»-ը սկսեց իր աշխատանքը Արցախում (նաեւ հայտնի որպես Լեռնային Ղարաբաղ) 2017 թվականին՝ ներդրումներ կատարելով կրթության ոլորտում, զարգացնելով ուսուցիչների և աշակերտների կարողությունները, ձևավորելով խորքային կապեր համայնքների հետ և ընդլայնելով որակյալ կրթության հասանելիությունը գյուղական  վայրերում

2017-ից մինչև 2020 թվականը մեր Ուսուցիչ-առաջնորդները ծառայել են Արցախի տարբեր համայնքներում՝ սերտորեն համագործակցելով ընտանիքների և դպրոցի ղեկավարների հետ՝ ուժեղացնելու կրթական հնարավորությունները։ Այս աշխատանքը դարձավ մեր տարածաշրջանային երկարաժամկետ հանձնառության հիմքը։

Կարդացեք ավելին «Դասավանդի՛ր, Հայաստան»-ի աշխատանքների մասին Արցախում՝ 5-ամյա ազդեցության զեկույցում.

2020 թվականի Արցախյան պատերազմին ի  պատասխան՝ «Դասավանդի՛ր, Հայաստան»-ը գործարկեց հրատապ «Կրթություն արտակարգ իրավիճակներում» ծրագիրը՝ աջակցելու Արցախից և Հայաստանից տեղահանված աշակերտներին։ Կազմակերպությունն ապահովեց 500 խնամքի փաթեթների բաշխում, ինչպես նաև՝ համագործակցելով Ամերիկայի Հայ Միսիոնական Ընկերակցության հետ, տրամադրեց պլանշետներ և ինտերնետ հասանելիություն 250 աշակերտի, ովքեր չունեին կապի միջոցներ՝ հնարավորություն ընձեռելով շարունակել կրթությունը հեռավար ձևաչափով։

Տեղական կազմակերպությունների  և հոգեբանական աջակցություն ցուցաբերող մասնագետների հետ համագործակցելով՝ մենք ներդրեցինք հոգեբանական տրավմաների վրա հիմնված ուսուցման մեթոդներ, սոցիալ-էմոցիոնալ ուսուցում և արվեստով թերապիա՝ ներառյալ ավազային նկարչության դասեր՝ օգնելու երեխաներին հաղթահարել սթրեսը և վերագտնել համայնքային պատկանելիության զգացողությունը։

2022 թվականի սեպտեմբերին Ադրբեջանի կառավարությունը մի շարք հարձակումներ իրականացրեց Հայաստանի Գեղարքունիքի, Սյունիքի և Վայոց ձորի մարզերի  վրա, այդ թվում նաև այն տարածքներում, որտեղ «Դասավանդի՛ր, Հայաստան»-ը տեղակայել էր իր Ուսուցիչ-առաջնորդներին։

2022 թվականի դեկտեմբերից մինչև 2023 թվականի սեպտեմբերը Ադրբեջանը ամբողջական շրջափակում սահմանեց Արցախի վրա՝ խիստ խաթարելով մուտքն ու հասանելիությունը սննդին, առողջապահությանը և կրթությանը։ Արդյունքում՝ տուժեց ավելի քան 30,000 երեխա՝ խախտելով նրանց իրավունքները միջազգային իրավունքով հաստատված նորմերի համաձայն։ Գորիս–Ստեփանակերտ միջանցքի փակումը կաթվածահար արեց տեղաշարժը՝ անհնար դարձնելով տեղական և միջազգային կազմակերպությունների գործունեությունը։ Շատ մանկավարժներ չկարողացան վերադառնալ իրենց աշխատատեղեր, իսկ մեր թիմի անդամները, շրջանավարտները և ուսուցիչները հայտնվեցին պաշարման պայմաններում՝ կանգնելով լուրջ սննդային անբավարարության և առողջական ծանր հետևանքների առաջ։

2023 թվականի սեպտեմբերին տեղի ունեցած Արցախի էթնիկ հայ բնակչության զանգվածային տեղահանության ժամանակ «Դասավանդի՛ր, Հայաստան»-ի սովորողները, համայնքները, շահառուները, թիմի անդամները, ուսուցիչներն ու շրջանավարտները կրեցին ծանր հետևանքներ։ Ցավոք, մեր որոշ ուսանողներ զոհվեցին՝ խաղաղ բնակավայրերի չտարբերակված հրետակոծության և ռմբակոծության հետևանքով։ Այս կորուստները միայն անհատական ողբերգություններ չեն. դրանք հարված են յուրաքանչյուր երեխայի՝ սովորելու, զարգանալու և ապահով միջավայրում ապրելու հիմնարար իրավունքի դեմ։

2023 թվականին Արցախի հայ բնակչության հարկադիր տեղահանությանը ի պատասխան՝ «Դասավանդի՛ր, Հայաստան»-ը մեկնարկեց համակարգված հրատապ նախաձեռնություն՝ օգնելու տեղահանված աշակերտներին և ընտանիքներին ինտեգրվել նոր համայնքներում և սկսել վերականգնման գործընթացը։

Հիմք ընդունելով 2020 թվականի պատերազմին մեր արձագանքման փորձը՝ հիմնադրեցինք 405 կրթական դաշինքը՝ կազմակերպությունների միավորումը, որը համապարփակ աջակցություն է տրամադրում տեղահանված աշակերտներին։

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության հետ սերտ համագործակցությամբ աշխատում ենք հանրային դպրոցները վերածել համայնքային աջակցության կենտրոնների՝ համակարգելով կրթությունը, հոգեսոցիալական ծառայությունները, սնունդն ու այլ կենսական ծառայություններ՝ թույլ տալով երեխաներին և ընտանիքներին վերակառուցել իրենց կյանքը։

Համաշխարհային Բանկը Հայաստանում

2023 թվականից «Դասավանդի՛ր, Հայաստան»-ը հանդիսանում է կարևոր գործընկեր Համաշխարհային բանկի կողմից ֆինանսավորվող 2.9 միլիոն ԱՄՆ դոլար արժողությամբ դրամաշնորհային ծրագրում, որի նպատակն է հոգեսոցիալական աջակցություն տրամադրել Արցախից տեղահանված աշակերտներին՝ ավելի քան 200 դպրոցներում։

Այս նախաձեռնությունը համատեղ ղեկավարվում է ՀՀ Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության և մի շարք առանցքային հաստատությունների հետ՝ նպատակ ունենալով կարողությունների զարգացման միջոցով վերապատրաստել դպրոցական անձնակազմին, որպեսզի հոգեկան առողջության ծառայությունները դառնան դասարանային միջավայրի անբաժանելի մաս։ Այս կերպ ծրագրի նպատակը աշակերտների էմոցիոնալ տոկունության և հասարակությունում ինտեգրվելու կարողության ամրապնդումն է։

Բացի այդ, «Դասավանդի՛ր, Հայաստան»-ը համագործակցում է Համաշխարհային բանկի լայնածավալ կրթական բարեփոխումների ծրագրերի հետ՝ ուղղված դպրոցների ենթակառուցվածքի և STEM առարկայական ծրագրերի արդիականացմանը Հայաստանում։

ՅՈՒՆԻՍԵՖ Հայաստան

2023 թվականին Լեռնային Ղարաբաղից ավելի քան 100,000 մարդու, այդ թվում մոտ 30,000 երեխայի տեղահանումից հետո «Դասավանդի՛ր, Հայաստան»-ը համագործակցեց ՅՈՒՆԻՍԵՖ Հայաստան գրասենյակի հետ՝ տեղահանված երեխաներին անհետաձգելի կրթական և հոգեսոցիալական աջակցություն տրամադրելու նպատակով։ Կիրառելով արտակարգ իրավիճակներին արձագանքելու փորձը՝ «Դասավանդի՛ր, Հայաստան»-ը նպաստեց դպրոցներում հոգետրավմայի հիման վրա մշակված մոտեցումների ներդրմանը՝ ընդգրկելով հոգեկան առողջության աջակցություն, սոցիալ-էմոցիոնալ ուսուցում, ինչպես նաև թերապևտիկ արվեստ ու խաղեր։ Այս նախաձեռնությունն ամբողջացնում էր ՅՈՒՆԻՍԵՖ Հայաստանի ավելի լայնածավալ աջակցությունը, որի շրջանակում տրամադրվել էին անհրաժեշտ դպրոցական փաթեթներ, ուսումնական նյութեր և ուսուցիչների վերապատրաստումներ՝ տրավմայի զգայուն մեթոդներով աշխատելու համար։

Ձեռնարկված բոլոր քայլերն ուղղված էին տեղահանված աշակերտների՝  նոր համայնքներում հնարավորինս հարմար ու անվտանգ միջավայր ունենալուն, ինչպես ակադեմիական, այնպես էլ հոգեբանական ինտեգրման համար։